To view this page in English, click here
Waterkrachtcentrale De Haandrik
Het energiededrijf Ijssselmij (tegenwoordig Essent) bouwde in 1987 in de rivier de Vecht, naast de stuw "de Haandrik" in de gemeente Gramsbergen, een waterkrachtcentrale met een vermogen van 100 kW. Het project bestaat uit een waterturbine en de benodigde bouwkundige werken. De investering bedroeg circa 1,5 miljoen gulden. Naar verwachting zal de turbine jaarlijks 530.000 kWh electriciteit opleveren, die aan het openbare elektriciteitsnet geleverd zal worden. De realisatie van het project werd mogelijk door subsidies van het Ministerie van VROM en de Nederlandse Energie Ontwikkelings Maatschappij. Daarnaast mag de welwillende medewerking van Rijkswaterstaat en de dienst der Domeinen niet onvermeld blijven. Uitgangspunt bij het ontwikkelen van dit project was de toepasbaarheid van de gebruikte turbine in derde wereldlanden. 

In het concessiegebied van Ijsselmij is de stuw "De Haandrik" gezien het waterdebiet, de valhoogte en de nodige bouwkundige voorzieningen, de best mogelijke plaats voor een waterturbine. In overleg met Rijkswaterstaat is besloten de turbine aan de linkerzijde, stroomafwaarts gezien, van de stuw te realiseren. Het geheel is geplaatst op een, onderheide, betonfumdering. De turbine is ontwikkeld en geleverd door de Machinefabriek Jansen Venneboer BV uit Wijhe, en uitgevoerd met een vierbladige rotor, waarvan de bladen verstelbaar zijn. Het voordeel van deze verstelbaarheid is dat van de turbine het vermogen kan worden geoptimaliseerd naar de plaatselijke omstandigheden daar de hoeveelheid water en de valhoogte in iedere situatie anders is. Door middel van een tandwielkast wordt het lage toerental van de rotor (150 omwentelingen per minuut) verhoogd tot het vereiste bedrijfstoerental van 1500 tpm van de synchrone generator. Een automatische regelklep zorgt ervoor dat de turbine qua vermogen gestuurd wordt. Deze regelklep bevindt zich voor de leidschoepen en vervangt het gecompliceerde conventionele systeem van leidschoepen verstelling. De functie van de regelklep is het regelen van het afgegeven vermogen met behoud van een zo hoog mogelijk rendement.
De bouwhoogte van de turbine kon beperkt blijven doordat de diffusor (uitstroom-opening) tevens de voet van de turbine is. Dit is van groot belang bij geringe valhoogte. Gezien de toepasbaarheid van de turbine in ontwikkelingslanden is bovenal gelet op de betrouwbaarheid en geringe storingsgevoeligheid, dit alles bij een gunstige prijs/prestatie verhouding.
De maximale valhoogte bedraagt circa 2 meter. Op basis van debiet en valhoogte is de oipbrengst van de turbine geraamd op ongeveer 530.000 kWh per jaar, vergelijkbaar met het elektriciteitsgebruik van ongeveer 180 gezinnen.

Technische gegevens:
 

Algemeen:
locatie Stuw "De Haandrik", Gramsbergen
opstelling: links naast de stuw
valhoogte: circa 2 meter
debiet: nominaal 7 m3/s
opbrengst: 530.000 kWh/jaar
Generator gegevens
fabrikant, type: Stanford SC 344 B synchroon
vermogen: 165 kVA
spanning: 380 V
frequentie: 50 Hz
aandrijving: 1500 tpm via cardanas
Turbine gegevens
fabrikant: Jansen Venneboer
type RR 1600
propellor diameter: 1.6 m
toerental: 150 tpm
rotorbalden 4 aluminium brons
tandwielkast 2-traps
asvermogen 110 kW
gewicht: 17.000 kg

Bron: folder Ijsselmij (maart 1988)

Opbrengst

kWh geproduceerd

 
Verwachting
1988
1989
1990
 1991
1992
Totaal
544,000
298,140
264,450
235,651
149,907
118,700 

Economische gegevens

Initiele investering (1988) Fl 1,440,735 
Automatic trash rack (1990) Fl 90,248 
Verwachte onderhouskosten Fl 10,000/jaar 


jaar
bedrijfskosten
inkomsten 
 
(guldens)
(guldens) 
1988
29,000
14,000 
1989
17,000
12,000 
1990
19,000
18,000 
1991
12,000
7,000 
(bron:http://194.178.172.86/register/datare/ccr01618.htm)


Comments and remarks to Wim Jonker Klunne